REET LEVEL 1 Syllabus 2025 In Hindi and English

REET LEVEL 1 Syllabus 2025: राजस्थान रीट लेवल 1 2024 25 के लिए सिलेबस जारी कर दिया गया है हम आपको बता दें यह सिलेबस आपको हिंदी और अंग्रेजी दोनों भाषाओं में मिलेगा और इस सिलेबस से आप अपनी तैयारी को एक निश्चित रूप से फोकस बे में शुरू कर सकते हैं. किसी भी परीक्षा को पास करने के लिए उसका परीक्षा पैटर्न और परीक्षा का सिलेबस जानना अत्यंत आवश्यक होता है उसी कड़ी में हम आपको आज राजस्थान रीट 2024 25 के लिए लेवल वन जो अध्यापक कक्षा एक से कक्षा 5 तक पढ़ते हैं उनके लिए यह सिलेबस दे रहे हैं जो की माध्यमिक शिक्षा बोर्ड राजस्थान द्वारा आधिकारिक रूप से जारी कर दिया गया है. Reet level 1 syllabus 2025 pdf free download, Reet level 1 syllabus 2025 science, Reet level 1 syllabus 2025 paper 2, Reet level 1 syllabus 2025 paper 1, Reet level 1 syllabus 2025 maths, REET Level 1 Syllabus 2024, REET Mains Syllabus Level 1, REET Level 1 Syllabus 2024 PDF Download.

REET LEVEL 1 Syllabus 2025

Overview

Organization NameBoard of Secondary Education Rajasthan
Post NameTeacher 3rd Grade (Level 1)
VacanciesNotified Later
Last Date15-01-2025
official websitebser

Rajasthan REET 2025 Level 1 Exam Pattern

  • राजस्थान रीट लेवल वन परीक्षा में टोटल 150 प्रश्न होंगे और कुल अंक भी 150 होंगे.
  • परीक्षा में कुल समय 2 घंटे 30 मिनट का दिया जाएगा.
PartSubjectsTotal no. of QuestionsTotal Marks
Part IChild Development & Pedagogy3030
Part IILanguage I (Hindi, Sindhi, English, Sanskrit, Urdu, Punjabi & Gujarati)3030
Part IIILanguage II (Hindi, English, Sanskrit, Urdu, Sindhi, Punjabi & Gujarati)3030
Part IVMathematics3030
Part VEnvironmental Studies3030
Total150150

Rajasthan REET 2025 Level 1 Detailed Syllabus Subject Wise

1. REET Level 1 Syllabus 2025 मनोविज्ञान (बाल विकास एवं शिक्षण विधियां)

  • बाल विकास : वृद्धि एवं विकास की संकल्पना, विकास के विभिन्न आयाम एवं सिद्धान्त, विकास कोप्रभावित करने वाले कारक (विशेष रूप से परिवार एवं विद्यालय के संदभ्भ में) एवं अधिगम से उनका संबंधवशानुक्रम एवं वातावरण की भूमिका
  • व्यक्तिगत विभिन्नताएँ : अर्थ, प्रकार एवं व्यक्तिगत विभिन्नताओं को प्रभावित करने वाले कारक।
  • व्यक्तित्व : संकल्पना, प्रकार व व्यक्तित्व को प्रभावित करने वाले कारक। व्यक्तित्व का मापन।
  • बुद्धि : संकल्पना, सिद्धान्त एवं इसका मापन, बहुबुद्धि सिद्धान्त एवं इसके निहितार्थ ।
  • विविध अधिगमकर्ताओं की समझ : पिछडे, विमंदित, प्रतिभाशाली, सृजनशील, अलाभान्वित- वंचित, विशेषआवश्यकता वाले बच्चे एवं अधिगम अक्षमता युक्त बच्चे।
  • अधिगम में आने वाली कठिनाइयाँ
  • समायोजन की संकल्पना एवं तरीके, समायोजन में अध्यापक की भूमिका अधिगम का अर्थ एवं संकल्पना। अधिगम को प्रभावित करने वाले कारक।
  • अधिगम के सिद्धान्त एवं इनके निहितार्थ ।
  • बच्चे सीखते कैसे है। अधिगम की प्रक्रियाएँ। चिन्तन, कल्पना एवं तर्क ।

2. REET Level 1 Syllabus 2025 हिंदी

  • अपठित गद्यांश में से पर्यायवाची और विलोम शब्द।
  • वाक्यांशों के लिए एक शब्द।
  • रेखांकित शब्दों का अर्थ स्पष्ट करना।
  • अशुद्ध शब्दों को शुद्ध करना।
  • उपसर्ग और प्रत्यय का उपयोग।
  • संधि और समास के प्रकार और उनके उदाहरण।
  • संज्ञा, सर्वनाम, विशेषण और अव्यय की पहचान।
  • वचन, लिंग और काल ज्ञात करना।
  • वचन, लिंग और काल में परिवर्तन करना।
  • वाक्य रचना और वाक्य के प्रकार।
  • वाक्य के अंग और पदबंधों का विश्लेषण।
  • मुहावरे और लोकोक्तियों का अर्थ और उपयोग।
  • विराम चिह्नों का उचित प्रयोग।
  • भाषा शिक्षण की विधियाँ और उपागम।
  • भाषा दक्षता का विकास।
  • शिक्षण अधिगम सामग्री का उपयोग।
  • सुनने, बोलने, पढ़ने और लिखने के कौशल को प्रोत्साहन।
  • हिंदी भाषा शिक्षण की चुनौतियाँ।
  • पाठ्य-पुस्तक, बहु-माध्यम और अन्य संसाधनों का उपयोग।
  • उपलब्धि परीक्षण का निर्माण।
  • समग्र और सतत मूल्यांकन।
  • कमजोर छात्रों के लिए उपचारात्मक उपाय।
  • बहुविकल्पीय प्रश्नों का निर्माण कक्षा 1 से 5 तक के पाठ्यक्रम पर आधारित।
  • कठिनाई का स्तर माध्यमिक (कक्षा 10) तक की पाठ्य-पुस्तकों के अनुरूप।

3. REET Level 1 Syllabus 2025 संस्कृत 

  • एकम् अपठितं गद्यांशम् आधारीकृत्य निम्नलिखित- व्याकरण-सम्बन्धिनः प्रश्नाः –
  • शब्दरूप-धातुरूप-कारक -विभक्ति -उपसर्ग-प्रत्यय- सन्धि-समास-सर्वनाम-विशेषण-अव्ययेषु प्रश्ना:-एकम् अपठितं गद्यांशम् राजस्थानस्य इतिहासं कलां संस्कृतिं चाधारीकृत्य निम्नलिखित- बिन्दुसम्बन्धिनःप्रश्ना:-
  • रेखांकितपदेषुक्रियापद – चयन- वचन-लकार-लिंग-सन्धि-समास -विशेष्य -विशेषणज्ञान- विलोमशब्द-प्रश्नाः ।
  • लकारपरिवर्तन-प्रश्नाः (लट्-लड्-लृट् -विधिलिड्लकारेषु
  • संख्याज्ञान- माहेश्वर-सूत्र-सम्बन्धिनः प्रश्ना:-
  • संस्कृतानुवाद, वाच्यपरिवर्तनम् (लट्-लकारस्य) वाक्येषु-प्रश्ननिर्माणम्, अशुद्धिसंशोधनम्, संस्कृतसूक्तयः ।
  • संस्कृतभाषा-शिक्षण-विधयः । संस्कृतभाषा-शिक्षण -सिद्धान्ताः ।
  • सस्कृतभाषाकौशलस्य विकासः, (श्रवणम्, सम्भाषणम्, पठनम्, लेखनम्)
  • संस्कृताध्यापनस्य अधिगमसाधनानि, पाठ्यपुस्तकानि, संप्रेषणस्य साधनानि।
  • संस्कृतभाषा-शिक्षणस्य मूल्यांकन-सम्बन्धिनः प्रश्ना, मौखिक-लिखितप्रश्नानां प्रकार-सततमूल्यांकनम्उपचारात्मकशिक्षणम् ।

4. REET Level 1 Syllabus 2025 for ENGLISH

  • Unseen Prose Passage
  • Vocabulary:
    • Synonyms and Antonyms
    • Spellings
    • Word Formation
    • One-Word Substitution
  • Grammar and Language Usage:
    • Parts of Speech
    • Tenses
    • Determiners
    • Degrees of Comparison
    • Framing Questions, including Wh-questions
    • Active and Passive Voice
    • Narration
  • Phonetics:
    • Knowledge of English Sounds
    • Phonetic Symbols
  • Teaching English:
    • Principles of Teaching English
    • Methods and Approaches to English Language Teaching
  • Language Skill Development:
    • Development of Language Skills
    • Teaching-Learning Materials:
      • Textbooks
      • Multi-Media Materials
      • Other Resources
  • Evaluation:
    • Comprehensive and Continuous Evaluation
    • Evaluation in English Language

5. REET Level 1 Syllabus 2025 for Math (गणित)

  • संख्याएँ और गणितीय संक्रियाएँ:
    • एक करोड़ तक की पूर्ण संख्याएँ
    • स्थानीय मान
    • तुलना
    • गणितीय मूल संक्रियाएँ: जोड़, बाकी, गुणा, भाग
    • भारतीय मुद्रा
  • भिन्न:
    • भिन्न की अवधारणा
    • उचित भिन्नें
    • समान हर वाली उचित भिन्नों की तुलना
    • मिश्र भिन्नें
    • असमान हर वाली उचित भिन्नों की तुलना
    • भिन्नों की जोड़ एवं बाकी
  • संख्याओं का वर्गीकरण:
    • अभाज्य संख्याएँ
    • संयुक्त संख्याएँ
    • अभाज्य गुणनखंड
    • लघुत्तम समापवर्त्य (LCM)
    • महत्तम समापवर्तक (HCF)
  • व्यावहारिक गणित:
    • ऐकिक नियम
    • औसत
    • लाभ-हानि
    • सरल ब्याज
  • ज्यामिति:
    • समतल व वक्रतल आकृतियाँ
    • समतल एवं ठोस ज्यामितीय आकृतियाँ
    • समतल ज्यामितीय आकृतियों की विशेषताएँ
    • बिंदु, रेखा, किरण, रेखा खंड
    • कोण एवं उनके प्रकार
  • मापन:
    • लम्बाई, भार, धारिता, समय
    • क्षेत्रमापन एवं इनकी मानक इकाइयाँ और उनमें संबंध
    • वर्गाकार एवं आयताकार वस्तुओं का पृष्ठतल क्षेत्रफल और परिमाप
  • गणित की प्रकृति एवं तर्कशक्ति:
    • पाठ्यक्रम में गणित की महत्ता
    • गणित की भाषा
    • सामुदायिक गणित
    • आँकड़ों का प्रबंधन
  • मूल्यांकन एवं शिक्षण:
    • औपचारिक एवं अनौपचारिक विधियों द्वारा मूल्यांकन
    • शिक्षण की समस्याएँ
    • त्रुटि विश्लेषण
    • शिक्षण एवं अधिगम से संबंधित निदानात्मक एवं उपचारात्मक शिक्षण

6. REET Level 1 Syllabus 2025 for Environment (पर्यावरण)

  • परिवार:
    • आपसी संबंध
    • एकल एवं संयुक्त परिवार
    • सामाजिक बुराईयां:
      • बाल विवाह
      • दहेज प्रथा
      • बाल श्रम
      • चोरी
    • दुर्व्यसन:
      • नशाखोरी
      • धूम्रपान
    • इन बुराइयों के व्यक्तिगत, सामाजिक एवं आर्थिक दुष्परिणाम
  • वस्त्र एवं आवास:
    • विभिन्न ऋतुओं में पहने जाने वाले वस्त्र
    • घर पर वस्त्रों का रख-रखाव
    • हस्त करघा एवं पावरलूम
    • जीव-जन्तुओं के आवास
    • विभिन्न प्रकार के मानव-आवास
    • आवास और निकटवर्ती स्थानों की स्वच्छता
    • आवास निर्माण हेतु विभिन्न प्रकार की सामग्री
  • व्यवसाय:
    • अपने परिवेश के व्यवसाय:
      • कपड़े सिलना
      • बागवानी
      • कृषि कार्य
      • पशुपालन
      • सब्जीवाला आदि
    • लघु एवं कुटीर उद्योग
    • राजस्थान राज्य के प्रमुख उद्योग एवं हस्तकलाएं
    • उपभोक्ता संरक्षण की आवश्यकता
    • सहकारी समितियां
  • हमारी सभ्यता और संस्कृति:
    • राष्ट्रीय प्रतीक
    • राष्ट्रीय पर्व
    • राजस्थान के मेले एवं त्यौहार
    • राजस्थान की वेशभूषा एवं आभूषण
    • राजस्थान का खान-पान
    • राजस्थान की वास्तुकला
    • राजस्थान के पर्यटन स्थल
    • राजस्थान की प्रमुख विभूतियां एवं गौरव
    • राजस्थान की विरासत:
      • प्रमुख दुर्ग, महल, स्मारक
    • राजस्थान की चित्रकला
    • राजस्थान के लोकदेवता
  • परिवहन और संचार:
    • यातायात और संचार के साधन
    • सड़क पर चलने और यातायात के नियम
    • यातायात के संकेत
    • संचार साधनों का जीवन शैली पर प्रभाव
  • अपने शरीर की देखभाल:
    • शरीर के बाह्य अंग और उनकी साफ-सफाई
    • शरीर के आंतरिक भागों की सामान्य जानकारी
    • संतुलित भोजन की जानकारी और इसका महत्व
    • सामान्य रोग और उनके कारण व बचाव के उपाय:
      • आंत्रशोथ
      • अमीबायोसिस
      • मेटहीमोग्लोबिन
      • एनीमिया
      • फ्लुओरोसिस
      • मलेरिया
      • डेंगू
    • पल्स पोलियो अभियान
  • सजीव जगत:
    • पादपों और जंतुओं के संगठन के स्तर
    • सजीवों में विविधता
    • राज्य पुष्प, राज्य वृक्ष, राज्य पक्षी, राज्य पशु
    • संरक्षित वन क्षेत्र एवं वन्य जीव:
      • राष्ट्रीय उद्यान
      • वन्य जीव अभयारण्य
      • बाघ संरक्षित क्षेत्र
      • विश्व धरोहर
    • पादपों तथा जंतुओं की जातियों का संरक्षण
    • कृषि पद्धतियां
  • जल:
    • जल, वन, नमभूमि और मरूस्थल की मूलभूत जानकारी
    • विभिन्न प्रकार के प्रदूषण एवं इनका नियंत्रण
    • जल के गुण
    • जल के स्रोत
    • जल प्रबंधन
    • राजस्थान में कलात्मक जल स्रोत
    • पेयजल व सिंचाई स्रोत
  • हमारी पृथ्वी व अंतरिक्ष:
    • सौर परिवार
    • भारत के अंतरिक्ष यात्री
  • पर्वतारोहण:
    • पर्वतारोहण में कठिनाइयां एवं काम आने वाले औजार
    • भारत की प्रमुख महिला पर्वतारोही
  • पर्यावरण अध्ययन के क्षेत्र एवं संकल्पना

7. Rajasthan REET Level 1 Urdu Syllabus

राजस्थान रीट 202425 के लिए उर्दू का सिलेबस निम्न प्रकार दिया गया है-

Rajasthan REET Level 1 Urdu Syllabus

8. Rajasthan REET Level 1 Punjabi Syllabus

  • ਅਣਿਡੱਠ ਵਾਰਤਕ ਪੈਰਾਵੇ ਵਿੱਚ:
    • ਪੇਸ਼ਨਤਤ ਸ਼ਬਦ
    • ਤਦਭਵ ਸ਼ਬਦ
    • ਦੇਸੀ ਸ਼ਬਦ
    • ਵਿਦੇਸੀ ਸ਼ਬਦ
    • ਬਹੁ-ਅਰਥਕ ਸ਼ਬਦ
    • ਸਮਾਨਾਰਥਕ ਸ਼ਬਦ
    • ਵਿਰੋਧੀ ਸ਼ਬਦ
    • ਬਹੁਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਇਕ ਸ਼ਬਦ
    • ਸ਼ੁੱਧ ਅਤੇ ਅਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਬਦ
  • ਅਣਿਡੱਠ ਵਾਰਤਕ ਪੈਰਾਵੇ ਵਿੱਚ ਅਧਾਰਿਤ ਅਨੁਸਾਰ:
    • ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨਾ
    • ਲਿੰਗ, ਵਚਨ ਅਤੇ ਕਾਲ ਦੱਸਣਾ
    • ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਲਿੰਗ, ਵਚਨ ਅਤੇ ਕਾਲ ਬਦਲਣਾ
  • ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ:
    • ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ
    • ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਅਤੇ ਵਰਣਮਾਲਾ
    • ਲਗਾਂ-ਮਾਤਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲਗਾਖਰ
    • ਪੰਜਾਬੀ ਸਵਰ ਅਤੇ ਵਿਆਂਜਨ
  • ਵਿਆਕਰਨ:
    • ਅਗੇਤਰ-ਪਿੱਛੇਤਰ
    • ਕਾਰਕ
    • ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ
    • ਅਖਾਣ ਅਤੇ ਮੁਹਾਵਰੇ
  • ਭਾਸ਼ਾ ਅਧਿਆਪਨ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਸੂਤਰ:
    • ਭਾਸ਼ਾਈ ਕੌਸ਼ਲਾਂ (ਸੁਣਨਾ, ਬੋਲਣਾ, ਪੜ੍ਹਨਾ, ਲਿਖਣਾ) ਦਾ ਵਿਕਾਸ
    • ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖਣ-ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ
    • ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ
    • ਭਾਸ਼ਾ ਪੁਸਤਕਾਲਾ
    • ਪੜ੍ਹਨ ਰੁਚੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੇ ਢੰਗ
  • ਸਾਹਿਤਕ ਅਧਿਆਪਨ:
    • ਕਵਿਤਾ, ਕਹਾਣੀ, ਇੱਕਾਂਗੀ, ਵਾਰਤਕ ਅਤੇ ਵਿਅਾਕਰਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼
    • ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਂਕਣ
    • ਨਿਰੰਤਰ ਅਤੇ ਵਿਅਾਪਕ ਮੁਲਾਂਕਣ
Download the Official Syllabus Download PDF